Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
In het nieuws...
’Toetscultuur leidt tot schooluitval’
Ontwikkelingspsycholoog noemt overvloed aan onderwijstoetsen fnuikend voor kinderen. Ruim 150.000 leerlingen maakten de driedaagse Citotoets af. Hoogleraar Martens is niet blij met de nieuwe functies ervan.
Hij wordt somber van de beelden in de media van nerveuze 11- en 12-jarigen die zich over de Cito-eindtoets buigen, zegt Rob Martens, onderwijspsycholoog en hoogleraar aan het Ruud de Moorcentrum van de Open Universiteit Nederland. „We zijn ons echt veel te weinig bewust van de gevaren van de sterk toenemende toetscultuur.”
Deze week kondigde staatssecretaris Dijksma (onderwijs) aan dat vanaf dit jaar de Citotoets ook gebruikt zal worden om te berekenen hoe de vaardigheden in rekenen en taal zich in Nederland ontwikkelen. Martens: „Ik maak me hier grote zorgen om. Uiteindelijk zullen al die metingen leiden tot ongemotiveerde leerlingen en meer schooluitval.”
De Citotoets was ooit bedoeld als een advies voor het vervolgonderwijs van een individuele leerling. Een second opinion naast het schooladvies, stelt hij. „Maar de toets heeft ook andere functies gekregen.”
Citoscores worden bijvoorbeeld door basisscholen gebruikt als aanbeveling: bij ons een gemiddeld hoge score. Of de toets wordt gebruikt als een soort toelatingsexamen voor middelbare scholen: alleen met een bepaalde score kom je erop.
„Die functies, advies geven en vervolgens concurreren, gaan niet samen”, zegt Martens. „Het oude advies is een hard examen geworden, waarvoor je een zo hoog mogelijk cijfer moet halen. Nu zie je allerlei ongewenste neveneffecten: zwakke leerlingen worden soms uitgesloten van de toets, zodat de school een hoge score haalt. Voor die leerling is dat een zeer negatieve ervaring.”
Maar er is meer aan de hand dan alleen problemen met de Cito-eindtoets, vindt hij. In het onderwijs @!#$ talloze toetsen op. Zelfs kleuters worden al veelvuldig getest. Zowel leerling als school staat telkens onder druk om een toets zo goed mogelijk te doen. Het onderwijs richt zich dus meer en meer op het leren van vaardigheden en het overbrengen van kennis, die voor het maken van een toets nodig is.
Fnuikend, vreest Martens, voor de motivatie van leerlingen. „Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Dat heeft het zogenoemde vernieuwingsonderwijs, zoals montessori of jenaplan, al aangetoond. Als je iets moet leren wat je interesseert, gaat dat veel makkelijker dan als je iets leert uit angst om een onvoldoende te halen voor een test.”
Tegelijk hoor je veel geklaag van docenten over het gebrek aan belangstelling van leerlingen. „Ik merk het bij studenten ook. Wat moet ik weten om de toets te halen? Dat is vaak het eerste dat ze vragen. Hoe haal ik een voldoende met zo min mogelijk inspanning? Echte interesse voor het vak is zeldzaam geworden. Plezier in leren al helemaal.”
Het toenemende belang van toetsen komt volgens hem voort uit overdreven zorg. „Het is een hype: iedereen praat over de deplorabele toestand van ons onderwijs. Terwijl uit nationale en internationale onderzoeken geenszins blijkt dat scholen veel slechter geworden zijn.”
Het onderwijs moet zich veel meer op de toekomst richten, denkt hij. „Centraal moet de vraag staan: hoe ziet de samenleving er over tien jaar uit en welke vaardigheden hebben kinderen nodig om zich daarin goed te redden. Kennis is belangrijk, maar nog veel belangrijker is leren omgaan met de enorme hoeveelheid feiten en meningen die via nieuwe media op hen afkomen. Laat het onderwijs zich daar meer op richten.”
